Homo-sapiens Hakları (Episode 2)

(ilk yazı için TIKLAYIN)

İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, 10 Aralık 1948 yılında Birleşmiş Milletler tarafından kabul edildi. Sen, ben, o, biz, siz, onlar; hepimiz için geçerli olduğu söylenen bildiriyi okuduğumuzda, dünya nüfusunun büyük bir bölümü için maddelerin hiçbir gerçekliğinin olmadığının farkına varıyoruz. Üzerinde UN yazan tanklarını ekmek yapmak için un taşımaya değil, strateji için trajedi yaratmaya gönderen Birleşmiş Milletler’den daha fazlası da beklenemezdi zaten...

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi

Madde 16: 1.Yetişkin erkeklerle kadınların, ırk, uyrukluk ya da din bakımından herhangi bir sınırlama yapılmaksızın, evlenmeye ve bir aile kurmaya hakkı vardır. Evlenmede, evlilikte ve evliliğin bozulmasında hakları eşittir.

                   2. Evlilik, ancak evlenmeye niyetlenen eşlerin özgür ve tam oluruyla yapılır.

                   3. Aile, toplumun doğal ve temel birimidir; toplum ve Devlet tarafından korunur.

Durum 16: 1. Yetişkin erkeklerle kadınların, ırk, uyrukluk ya da din bakımından herhangi bir sınırlama yapılmaksızın, evlenerek birbirlerinin hayatlarını kısıtlamak yoluyla tahakküm altına almaya hakkı vardır. Aile içinde, gelenekler doğrultusunda erkeğin kadın üzerinde otorite kurma hakkı vardır ve evliliğin bozulması halinde kadının dul olarak adlandırılması zorunludur.

                   2. Evlilik için evlenmeye niyetlenen eşlerin ailelerinin onayına da bağlıdır.

                   3. Aile, mülkiyetçi toplumların temel birimidir; ataerkil toplumun ve Devletin temel taşıdır.

Madde 17: 1. Herkesin, tek başına ya da başkalarıyla ortaklık içinde, mülkiyet hakkı vardır.

                   2. Kimse mülkiyetinden keyfi olarak yoksun bırakılamaz.

Durum 17: 1. Mülkiyet hakkı, ancak birilerinin mülk sahipleri tarafından mülksüzleştirilmesine yol açar. Mülksüzler, mülk sahiplerinin mülklerine saygı göstermek zorundadır.

                   2. Devletler ve sermaye grupları, tekelci yapıları sebebiyle tüm mülkiyet haklarını ellerinde toplayarak, hakların büyük bir bölümünü mülksüzleştirme hakkına sahiptir.

Madde 18: Herkesin düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne hakkı vardır; bu hak, din veya inancını değiştirme özgürlüğünü ve din veya inancını, tek başına veya topluca ve kamuya açık veya özel olarak öğretme, uygulama, ibadet ve uyma yoluyla açıklama serbestliğini de kapsar.
Durum 18: Herkesin düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne hakkı vardır; ancak baskın görüş ve ideolojiler dışında olan görüşlerini ifade ettikleri takdirde, toplum ve/veya devlet tarafından ifade özgürlükleri ellerinden alınabilir.

Madde 19: Herkesin kanaat ve ifade özgürlüğüne hakkı vardır; bu hak, müdahale olmaksızın kanaat taşıma ve herhangi bir yoldan ve ülke sınırlarını gözetmeksizin bilgi ve fikirlere ulaşmaya çalışma, onları edinme ve yayma serbestliğini de kapsar.

Durum 19: Yasalar tarafından belirlenen sınırlar içerisinde, devletin ve milletin bölünmez bütünlüğüne aykırı olmayan her görüş için ifade özgürlüğü hakkı vardır. Bunun dışında kalan görüşler sansür, inkar ve baskı yollarıyla baskı altına alınırlar.

Madde 20: 1. Herkes, barış içinde toplanma ve örgütlenme hakkına sahiptir.

                   2. Hiç kimse, bir örgüte üye olmaya zorlanamaz.

Durum 20: 1. Mevcut düzeni değiştirme amacı taşımayan herkesi iktidarı rahatsız etmeyecek bir biçimde barış içinde toplanma hakkına sahiptir. Bu toplantı ve gösterilere devlet güçleri tarafından yapılacak bir müdahalede, gösteriye katılanların nefs-i müdafaa hakkı yoktur. Herkesin katılabileceği örgütler devlet tarafından belirlenmiştir ve bunlar dışındaki örgütlere katılanlar cezalandırılır.

                    2. Devlet bir örgütlenme biçimidir ve herkes bu örgüte dâhil olmak zorundadır. Bazı örgütler, yine devlet tarafından keyfi bir biçimde zararlı ve yasadışı ilan edilebilir.

Madde 21: 1. Herkes, doğrudan ya da serbestçe seçilmiş temsilcileri aracılığıyla ülkesinin yönetimine katılma hakkına sahiptir.

                   2. Herkesin, ülkesinde kamu hizmetlerinden eşit yararlanma hakkı vardır.

                   3. Halk iradesi, hükümet otoritesinin temelini oluşturmalıdır; bu irade, genel ve eşit oy hakkı ile gizli ve serbest oylama yoluyla, belirli aralıklarla yapılan dürüst seçimlerle belirtilir.

Durum 21: 1. Herkes, belli aralıklarla yapılan seçimlerde oy kullanma ve bu yolla kendi geleceği hakkında başkaları tarafından karar verilmesini sağlamak için, temsil hakkını başkalarına devretmekle yükümlüdür. Bu oyuna demokrasi adı verilir.

                   2. Herkesin, kendisinden vergi adı altında zorla alınan ücreti ödediği takdirde kamu hizmetlerinden yararlanma hakkı vardır. Bu kamu hizmetini sunan kişiler, hizmeti daha iyi verebilmek için rüşvet alma hakkına sahiptir.

                   3. Halk, genel ve eşit oy hakkı ile gizli ve serbest oylama yoluyla, belirli aralıklarla yapılan seçimlerle iradesini belli bir sayıda bürokrata devrederek, kendi kendini yönetme hakkından feragat eder.

Madde 22: Herkesin, toplumun bir üyesi olarak, toplumsal güvenliğe hakkı vardır; ulusal çabalarla, uluslararası işbirliği yoluyla ve her Devletin örgütlenme ve kaynaklarına göre herkes insan onuru ve kişiliğin özgür gelişmesi bakımından vazgeçilmez olan ekonomik, toplumsal ve kültürel haklarının gerçekleştirilmesi hakkına sahiptir.

Durum 22: Herkes, kendisini korumakla görevlendirildiğine inanılan kolluk kuvvetlerine saygı duymak ve bu kuvvetlerden kendisine doğru yönelen şiddetin yine kendisinin ve içinde yer aldığı toplumun yararına olduğuna inanmak zorundadır. Herkes, kendi Devletinin veya diğer güçlü Devletlerin kendisine ekonomik, toplumsal ve kültürel haklarla demokrasi getireceğine inanmak, bu haklara sahip değilse bile, bir gün durup dururken Devlet tarafından kendisine bahşedileceğine güvenmek zorundadır.

Madde 23: 1. Herkesin çalışma, işini özgürce seçme, adil ve elverişli koşullarda çalışma ve işsizliğe karşı korunma hakkı vardır.

                  2. Herkesin, herhangi bir ayrım gözetilmeksizin, eşit iş için eşit ücrete hakkı vardır.

                  3. Çalışan herkesin, kendisi ve ailesi için insan onuruna yaraşır bir yaşam sağlayacak düzeyde, adil ve elverişli ücretlendirilmeye hakkı vardır; bu, gerekirse, başka toplumsal korunma yollarıyla desteklenmelidir.

                  4. Herkesin, çıkarını korumak için sendika kurma ya da sendikaya üye olma hakkı vardır.

Durum 23: 1. Herkesin, ücreti ve şartları ne olursa olsun, yaşamak için bir işte çalışma zorunluluğu vardır.

                   2. Sermaye sahiplerinin, herhangi bir ayrım gözetmeksizin herkesi, açlıktan ölmeyecek kadar bir ücretle kölelik şartlarında çalıştırmaya hakkı vardır.

                   3. Devlet tarafından belirlenen asgari ücret tutarı, kişinin temel ihtiyaçlarını karşılaması için gerekli olan düzeyin epey altında, kişinin sömürülmeye devam etmesini sağlamak üzere, açlıktan ölmeyeceği kadar olsa kâfidir.

                   4. Herkesin, çıkarını korumak için sendika kurma ya da sendikaya üye olma hakkı vardır ancak Devletin, sendikaların taleplerini karşılamak gibi bir zorunluluğu yoktur.

Madde 24: Herkesin, dinlenme ve boş zamana hakkı vardır; bu, iş saatlerinin makul ölçüde sınırlandırılması ve belirli aralıklarla ücretli tatil yapma hakkını da kapsar.

Durum 24: Herkesin, ertesi gün tekrar çalışabilmesi için en azından uyuyabilecek kadar bir boş zaman hakkı vardır, gerektiğinde yasalar ücretli izin ve tatil haklarını kısıtlayabilir.

Madde 25: 1. Herkesin, kendisinin ve ailesinin sağlığı ve iyi yaşaması için yeterli yaşama standartlarına hakkı vardır; bu hak, beslenme, giyim, konut, tıbbi bakım ile gerekli toplumsal hizmetleri ve işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, yaşlılık ya da kendi denetiminin dışındaki koşullardan kaynaklanan başka geçimini sağlayamama durumlarında güvenlik hakkını da kapsar.

                   2. Anne ve çocukların özel bakım ve yardıma hakları vardır. Tüm çocuklar, evlilik içi ya da dışı doğmuş olmalarına bakılmaksızın, aynı toplumsal korumadan yararlanır.

Durum 25: 1. Herkes, aldığı ücret ne olursa olsun ailesini geçindirmek zorundadır. Herkes, beslenme, giyim, konut, tıbbi bakım gibi gereksinimleri işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, yaşlılık ya da kendi denetiminin dışındaki koşullardan kaynaklanan başka geçimini sağlayamama durumlarında dahi bir şekilde halletmek zorundadır. Devletler temel ihtiyaçları her ücretsiz olarak sağlamayabilirler.

                   2. Anne ve çocukların özel bakım ve yardıma ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaçlar Devlet güvencesinde olmayabilir, aileler bunun için vardır ve başlarının çaresine bakmak zorundadırlar.

Madde 26: 1. Herkes, eğitim hakkına sahiptir. Eğitim, en azından ilk ve temel öğrenim aşamalarında parasızdır. İlköğretim zorunludur. Teknik ve mesleki eğitim herkese açıktır. Yüksek öğrenim, yeteneğe göre herkese eşit olarak sağlanır.

                  2. Eğitim, insan kişiliğinin tam geliştirilmesine, insan haklarına ve temel özgürlüklere saygıyı güçlendirmeye yönelik olmalıdır. Eğitim, bütün uluslar, ırklar ve dinsel gruplar arasında anlayış, hoşgörü ve dostluğu yerleştirmeli ve Birleşmiş Milletlerin barışı koruma yolundaki etkinliklerini güçlendirmelidir.

                  3. Ana-babalar, çocuklarına verilecek eğitimi seçmede öncelikli hak sahibidir. 

Durum 26: 1. Herkes, resmi ideolojinin öğretilmesi için zorunlu eğitim görmek mecburiyetindedir. Zorunlu eğitim, ödenen vergiler ile sağlanır, buna parasız eğitim denir çünkü para vermek gönüllü yapılan bir eylemdir ama vergi zorla alındığı için ortada gönüllülük olmayacağından paralı denmez. Yüksek öğretim, özel okulların büyük bir kısmında devlet üniversitelerine göre daha kalitelidir, parası olan herkese eşit olarak sağlanır.

                   2. Eğitim, vatanına milletine bağlı, resmi ideolojiyi benimsemiş, toplumun muhafazakâr değerlerine saygılı bireyler yetiştirmeyi hedefler. Bir ülkede yaşayan azınlıklar da Devlet zoruyla çoğunluğun anlayışına ve değerlerine uygun bir eğitime tabi tutulur.

                    3. Ana-babalar, çocuklarının fikrini almadan, onlar adına karar verme hakkına sahiptir.

Madde 27: 1. Herkes, topluluğun kültürel yaşamına özgürce katılma, sanattan yararlanma ve bilimsel gelişmeye katılarak onun yararlarını paylaşma hakkına sahiptir.

                  2. Herkesin kendi yaratısı olan bilim, yazın ve sanat ürünlerinden doğan manevi ve maddi çıkarlarının korunmasına hakkı vardır.

Durum 27: 1. Herkes, topluluğun kültürel yaşamına ve genel ahlak kurallarına uymak zorundadır. Sanat eserleri toplum ahlakına aykırı olduğu gerekçesiyle tahrip edilebilir, en yeni bilimsel gelişmelerden yararlanmak elit bir azınlığın hakkıdır.

                   2. Herkes, kendi yaratısı olan bilim, yazın ve sanat ürünlerinden doğan manevi ve maddi zararlardan kendisi sorumludur.

Madde 28: Herkesin bu Bildirgede ileri sürülen hak ve özgürlüklerin tam olarak gerçekleşebileceği bir toplumsal ve uluslararası düzene hakkı vardır.

Durum 28: Herkesin bu Bildirgede ileri sürülen hak ve özgürlüklerin tam olarak gerçekleşebileceği bir toplumsal ve uluslararası düzene hakkı vardır. Ancak bu düzen yalnız ve ancak mevcut düzenin değiştirilmesiyle gerçekleştirilebileceğini iddia etmek suç kapsamındadır.

Madde 29: 1. Herkesin, kişiliğinin özgürce ve tam gelişmesine olanak sağlayan tek ortam olan topluluğuna karşı ödevleri vardır.

                   2. Herkes, hak ve özgürlüklerini kullanırken, ancak başkalarının hak ve özgürlüklerinin gereğince tanınması ve bunlara saygı gösterilmesinin sağlanması ile demokratik bir toplumdaki ahlak, kamu düzeni ve genel refahın adil gereklerinin karşılanması amacıyla, yasayla belirlenmiş sınırlamalara bağlı olabilir.

                   3. Bu hak ve özgürlükler, hiçbir koşulda Birleşmiş Milletlerin amaç ve ilkelerine aykırı olarak kullanılamaz.

Durum 29: 1. Herkes, kişiliğinin özgürce ve tam gelişmesinin önündeki tek engel olan mevcut toplum düzenin saygı duymak zorundadır.

                   2. Hak ve özgürlükler toplum tarafından belirlenen sınırların dışına çıktığı anda tehlikeli ve yok edilmesi gereken durumlar olarak algılanır.

                   3. Bu hak ve özgürlükler, hiçbir koşulda Birleşmiş Milletlerin amaç ve ilkelerine aykırı olarak kullanılamaz.

Madde 30: Bu Bildirgenin hiçbir hükmü, herhangi bir Devlet, grup ya da kişiye, burada belirtilen hak ve özgürlüklerden herhangi birinin yok edilmesini amaçlayan herhangi bir etkinlikte ve eylemde bulunma hakkı verecek şekilde yorumlanamaz.

Durum 30: Bu Bildirgenin hiçbir hükmü, belirtilen şeklin dışında yorumlanamaz.